Chương trình hỗ trợ tài chính dành cho nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Nhật Bản đang đối mặt với sự chỉ trích từ giới chính trị gia nước này. Nguyên nhân xuất phát từ việc gần 40% người nhận hỗ trợ là nghiên cứu sinh quốc tế. Mới đây, một nhóm chuyên gia nghiên cứu chính sách hỗ trợ tài chính cho nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Nhật Bản đã đề xuất việc giới hạn chính sách này chỉ cho nghiên cứu sinh người Nhật. Nhóm chuyên gia này hoạt động dưới sự quản lý của Bộ Giáo dục Nhật Bản.
Nếu đề xuất được thông qua, chính sách mới sẽ có hiệu lực từ tháng 4/2026. Chương trình SPRING được triển khai từ tháng 4/2021 với mục đích khuyến khích việc học lên tiến sĩ, trong bối cảnh số lượng người học lên tiến sĩ tại Nhật Bản giảm do lo ngại về chi phí và cơ hội việc làm. Theo số liệu của Bộ Giáo dục Nhật Bản, trong năm 2024, có 10.564 nghiên cứu sinh tiến sĩ nhận được hỗ trợ từ chương trình SPRING, trong đó 4.125 người là nghiên cứu sinh quốc tế.
Số lượng nghiên cứu sinh người Nhật đăng ký học tiến sĩ trong năm 2024 giảm 12% so với 10 năm trước, trong khi số lượng nghiên cứu sinh quốc tế tăng 35% trong vòng 10 năm qua. Chương trình SPRING hiện cung cấp hỗ trợ lên đến 2,9 triệu yên mỗi năm (515 triệu đồng) cho cả chi phí nghiên cứu và chi phí sinh hoạt cho một nghiên cứu sinh tiến sĩ, không phân biệt quốc tịch. Khoảng 90 trường đại học tại Nhật Bản đang triển khai chương trình này và gần 80% nghiên cứu sinh tiến sĩ tại các trường đang được nhận hỗ trợ.
Theo kế hoạch sửa đổi, sinh viên quốc tế có thể sẽ không còn được nhận hỗ trợ tài chính đối với chi phí sinh hoạt. Tuy nhiên, phần hỗ trợ hoạt động nghiên cứu, vào khoảng 400.000 yên/năm (hơn 70 triệu đồng), vẫn sẽ được duy trì đối với nghiên cứu sinh quốc tế. Mức hỗ trợ sẽ được điều chỉnh cụ thể dựa trên thành tích học tập và nghiên cứu của từng người.
Chính phủ Nhật Bản cũng đang khuyến khích các trường đại học của nước này hợp tác trong các nỗ lực quốc tế hóa môi trường nghiên cứu để duy trì sự đa dạng và thu hút nhân tài quốc tế đến với hệ thống đào tạo sau đại học tại Nhật. Một điểm mới đáng chú ý trong đề xuất sửa đổi là mở rộng đối tượng nghiên cứu sinh được nhận hỗ trợ nghiên cứu, bao gồm người đang đi làm, có thu nhập ổn định.
Chính phủ Nhật Bản cũng đang cân nhắc tăng cường hỗ trợ cơ hội tìm kiếm việc làm cho nghiên cứu sinh quốc tế sau khi hoàn tất chương trình đào tạo tại Nhật. Việc này nhằm giúp nghiên cứu sinh quốc tế có thể dễ dàng hội nhập vào thị trường lao động Nhật Bản và đóng góp cho sự phát triển của đất nước.
