Thể thao Việt Nam đang đặt kỳ vọng vào chiến lược ‘3 trọng điểm’ để cải thiện thành tích tại Asian Games và Olympic trong giai đoạn 2026-2046. Chiến lược này tập trung vào ba yếu tố quan trọng: đấu trường trọng điểm, môn thể thao trọng điểm và vận động viên (VĐV) trọng điểm. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả như kỳ vọng, cần giải quyết một số bài toán quan trọng liên quan đến kinh phí, đào tạo VĐV có hệ thống và ứng dụng khoa học-công nghệ vào huấn luyện và thi đấu.
Trong quá khứ, thể thao Việt Nam đã có những tiến bộ đáng kể tại đấu trường SEA Games, nhưng thành tích tại Asian Games và Olympic vẫn còn hạn chế. Tại hai kỳ Olympic gần nhất (2020 và 2024), thể thao Việt Nam chưa giành được huy chương vàng, trong khi các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á như Thái Lan, Philippines và Indonesia đã đạt được thành tích tốt hơn. Nguyên nhân của thất bại này đã được chỉ ra là do thể thao Việt Nam quá chú trọng vào đấu trường SEA Games và đầu tư dàn trải cho nhiều môn và nhiều VĐV.
Để thay đổi tình hình, chiến lược ‘3 trọng điểm’ đã được đưa ra, với mục tiêu tập trung vào Asian Games là trọng tâm để vươn lên Olympic. Dự kiến sẽ có khoảng 160 đến 170 VĐV trọng điểm ở 17 môn thể thao được đầu tư mỗi năm, với kinh phí dự kiến từ 175 đến 180 tỷ đồng/năm. Đầu tư trọng điểm cho thể thao thành tích cao đã được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng thành công, như Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản.
Hàn Quốc đã đầu tư trọng điểm vào các môn thể thao như bắn cung, taekwondo, trượt băng tốc độ, golf và bóng đá, trong khi Trung Quốc tập trung vào cử tạ, bóng bàn, thể dục dụng cụ và cầu lông. Nhật Bản đã triển khai đầu tư vào các môn thể thao như đấu kiếm, judo, bóng bàn và karate để tham dự các kỳ Olympic. Những quốc gia này đã đạt được thành tích tốt và trở thành tấm gương cho thể thao Việt Nam học hỏi.
Tuy nhiên, để chiến lược ‘3 trọng điểm’ đạt hiệu quả, cần xây dựng hệ thống đào tạo VĐV từ sớm, phát hiện và đào tạo tài năng từ lứa 6-10 tuổi theo mô hình học viện thể thao. Cần thuê chuyên gia giỏi các môn thể thao trọng điểm và liên kết với các công ty, tổ chức chuyên nghiên cứu về công nghệ, ứng dụng công nghệ phân tích dữ liệu trong huấn luyện và thi đấu.
Bên cạnh đó, cần tạo cơ chế, chính sách kêu gọi doanh nghiệp, tổ chức tài trợ cho thể thao, hợp tác với các học viện thể thao quốc tế để nâng cao chất lượng huấn luyện. Một vấn đề quan trọng khác là dinh dưỡng dành cho VĐV. Mặc dù chế độ dành cho VĐV đã được quy định, nhưng trên thực tế, VĐV Việt Nam mới chỉ dừng lại ở việc ăn no, tẩm bổ chứ chưa đi sâu phân tích vào việc nạp năng lượng như thế nào cho phù hợp với từng thể trạng.
Ứng dụng công nghệ trong việc tính toán và quản lý khẩu phần ăn là cần thiết để giúp VĐV đạt được hiệu suất tốt nhất. Tóm lại, chiến lược ‘3 trọng điểm’ là một bước đi đúng đắn để cải thiện thành tích của thể thao Việt Nam, nhưng cần một hệ thống phát triển đồng bộ và ứng dụng khoa học-công nghệ vào huấn luyện, thi đấu để đạt được hiệu quả như kỳ vọng.
