Thị trường lao động toàn cầu đang trải qua những biến động đáng kể do sự phát triển không ngừng của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), quá trình chuyển đổi xanh và những thay đổi liên quan đến kinh tế và dân số. Theo báo cáo “The Future of Jobs 2025” của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, ba công việc có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong giai đoạn 2025-2030 sẽ là chuyên gia dữ liệu lớn (+110%), kỹ sư công nghệ tài chính (+95%) và chuyên gia về AI và máy học (+80%).
Diễn đàn Kinh tế Thế giới dự báo rằng trong vòng 5 năm tới, thế giới sẽ có thêm khoảng 170 triệu việc làm và đồng thời 92 triệu vị trí sẽ bị thay thế do những xu hướng vĩ mô nêu trên. Như vậy, tổng số việc làm trên toàn cầu sẽ tăng thêm 78 triệu vào năm 2030. Điều thú vị là khi nhìn vào số lượng tăng trưởng tuyệt đối, công nhân làm việc tại các trang trại mới là công việc đứng đầu danh sách, được dự báo sẽ tăng thêm 35 triệu việc làm vào năm 2030. Quá trình chuyển đổi xanh khuyến khích các tổ chức và cá nhân đầu tư vào giảm phát thải carbon và thích nghi với biến đổi khí hậu chính là yếu tố thúc đẩy sự tăng trưởng này.
Bên cạnh đó, các công việc như tài xế giao hàng, công nhân xây dựng công trình, nhân viên bán hàng và công nhân chế biến thực phẩm cũng được dự báo là những ngành nghề có số lượng việc làm tăng nhiều nhất trong vòng 5 năm tới. Công nghệ ảnh hưởng đến tăng trưởng việc làm trong hầu hết mọi ngành nghề, trong khi các xu hướng về già hóa dân số và kinh tế bất ổn góp phần khiến những công việc này gia tăng đáng kể.
Ở chiều ngược lại, những công việc sẽ giảm đi nhiều nhất chủ yếu liên quan đến văn thư như thu ngân và nhân viên bán vé, theo sau đó là công việc như trợ lý hành chính, thợ in ấn, kế toán và kiểm toán. Yếu tố chính thúc đẩy sự sụt giảm này là ứng dụng công nghệ gia tăng, sự phát triển của các công nghệ AI và xử lý thông tin cũng như các hệ thống tự động và tự vận hành.
Một nghiên cứu của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) về tác động của AI tạo sinh lên thị trường lao động cho thấy khoảng 2,3% việc làm trên thế giới có nguy cơ bị tự động hóa hoàn toàn. Ngày nay, 47% nhiệm vụ trong công việc chủ yếu do con người thực hiện hoàn toàn, con số này giảm xuống còn 33% vào năm 2030.
Để chủ động nắm bắt tình hình và trang bị cho mình những kỹ năng cần thiết để tăng sức cạnh tranh, người lao động cần tập trung vào nâng cao kỹ năng của mình. Theo một nghiên cứu của The Adecco Group, chỉ có khoảng 11% người đi làm thực sự sẵn sàng cho thị trường lao động trong tương lai, có khả năng sinh tồn trong môi trường bất định và nắm bắt cơ hội.
Theo các chuyên gia dự báo, trong vòng 5 năm tới, nhà tuyển dụng đánh giá một số kỹ năng sẽ trở nên phổ biến hơn. Đứng đầu danh sách này chính là AI & big data, theo sau là kỹ năng liên quan đến mạng lưới và an ninh mạng, hiểu biết về công nghệ. Top 10 kỹ năng cốt lõi mà các nhà tuyển dụng đòi hỏi ở người lao động bao gồm: tư duy phân tích, khả năng bền bỉ, linh hoạt và thích nghi, kỹ năng lãnh đạo và khả năng tạo ảnh hưởng xã hội, tư duy sáng tạo, động lực làm việc và ý thức bản thân, hiểu biết về công nghệ, kỹ năng cảm thông và chủ động lắng nghe, trí tò mò và tinh thần học hỏi lâu dài, quản lý nhân tài, định hướng dịch vụ và dịch vụ khách hàng.
Thực tế, đứng trước sự biến động không nhỏ của thị trường lao động, các doanh nghiệp ngày càng đầu tư nhiều vào hoạt động nâng cao và đổi mới kỹ năng cho nhân viên nhằm đảm bảo lực lượng lao động của mình sẵn sàng trước các nhu cầu không ngừng tiến hóa của thị trường.
