Tuần duyên Mỹ đã công bố báo cáo điều tra cuối cùng về vụ nổ tàu lặn Titan năm 2023, một thảm kịch khiến 5 người thiệt mạng. Báo cáo dài hơn 300 trang này đã chỉ ra một chuỗi sai phạm nghiêm trọng trong quản lý, thiết kế và văn hóa an toàn tại OceanGate – công ty điều hành con tàu.
Theo báo cáo, vụ nổ tàu lặn Titan là một thảm kịch có thể tránh được nếu không có những sai sót nghiêm trọng trong thiết kế, vận hành, thiếu giám sát và một ‘văn hóa làm việc độc hại’ tại công ty điều hành OceanGate. Vào tháng 6-2023, con tàu Titan đã gặp nạn khi đang trong hành trình thương mại thám hiểm xác tàu Titanic dưới đáy Đại Tây Dương. Toàn bộ năm người trên tàu thiệt mạng, bao gồm Giám đốc điều hành OceanGate Stockton Rush, nhà thám hiểm người Pháp Paul-Henri Nargeolet, doanh nhân người Anh Hamish Harding, doanh nhân người Anh – Pakistan Shahzada Dawood và con trai ông, Suleman (19 tuổi).
Báo cáo cũng nêu rõ rằng OceanGate đã cố tình làm sai lệch hoặc lờ đi những dữ liệu quan trọng để giữ danh tiếng và tránh bị cơ quan chức năng để ý. Nhiều cựu nhân viên khai rằng họ bị xem thường hoặc đe dọa sa thải khi nêu ra lo ngại về vấn đề an toàn. Cơ quan điều tra cũng phát hiện thiết kế, quy trình kiểm định, bảo trì và giám sát tàu Titan đều không đạt yêu cầu.
Nguyên nhân chính dẫn đến vụ nổ tàu lặn Titan là do các sai sót nghiêm trọng trong thiết kế, vận hành, thiếu giám sát và một ‘văn hóa làm việc độc hại’ tại công ty điều hành OceanGate. Theo lời nhân viên cũ, ông Rush thường xuyên bỏ qua quy trình và phớt lờ cảnh báo từ các kỹ sư giàu kinh nghiệm. ‘OceanGate đã tạo ra một môi trường làm việc độc đoán và độc hại, nơi mà vấn đề an toàn không chỉ bị coi nhẹ mà còn bị đàn áp’, báo cáo viết. ‘Môi trường này, kết hợp với việc thiếu giám sát bên ngoài, đã mở đường cho bi kịch của Titan’.
Cơ quan điều tra còn tiết lộ OceanGate đã bảo quản tàu Titan ngoài trời trong mùa đông ở Canada mà không có biện pháp che chắn, khiến thân tàu hứng chịu thời tiết khắc nghiệt và bị suy giảm độ bền do hiện tượng đóng băng – tan băng lặp lại. Áp lực tài chính được cho là một phần nguyên nhân của quyết định này.
‘Tai nạn hàng hải này và sự ra đi của 5 con người là điều hoàn toàn có thể ngăn chặn’, ông Jason Neubauer, chủ tịch Ủy ban điều tra hàng hải của Tuần duyên Mỹ, khẳng định. Báo cáo cũng kết luận ông Stockton Rush đã ‘có hành vi cẩu thả’ và nếu còn sống, ông có thể đã đối mặt với cáo từ Bộ Tư pháp Mỹ.
Sau vụ tai nạn, OceanGate đã ngừng hoạt động và chuyển toàn bộ nguồn lực sang hợp tác điều tra. Từ năm 2021, OceanGate đã tổ chức nhiều chuyến lặn đưa khách hàng trả phí và các nhà khoa học xuống thám hiểm khu vực có xác tàu Titanic, hoạt động được quảng bá là sứ mệnh mở đường cho ngành du lịch dưới đáy biển sâu.
‘Cần có cơ chế giám sát chặt chẽ hơn và những hướng dẫn rõ ràng cho các nhà điều hành khi họ thử nghiệm các ý tưởng mới nằm ngoài khuôn khổ luật hiện hành’, ông Neubauer nói và bày tỏ hy vọng vụ việc sẽ là hồi chuông cảnh tỉnh cho ngành lặn biển sâu.
