Đài Loan (Trung Quốc) – quốc gia với dân số hơn 23 triệu người và tỷ lệ sở hữu xe máy cao nhất thế giới, đang đối mặt với thách thức ô nhiễm không khí nghiêm trọng tại các thành phố lớn như Đài Bắc và Cao Hùng. Xe máy xăng là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này, chiếm gần 30% tổng lượng khí thải gây ô nhiễm giao thông.
Để giải quyết vấn đề này, chính quyền Đài Loan đã đặt ra mục tiêu loại bỏ hoàn toàn xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch vào năm 2040. Chính sách này bao gồm việc bắt đầu chính sách trợ giá quy mô lớn cho xe máy điện từ năm 2020, tăng tỷ lệ xe điện mới bán ra lên ít nhất 50% vào năm 2025, ngừng bán xe máy xăng mới vào năm 2035 và ngừng lưu hành xe máy xăng trên toàn lãnh thổ vào năm 2040.
Song song với đó, các thành phố lớn tại Đài Loan cũng triển khai các ‘khu vực không khí sạch’ (Low Emission Zones) – nơi xe máy xăng đời cũ bị hạn chế hoặc cấm hoàn toàn. Để giúp người dân chuyển đổi sang xe điện, chính quyền Đài Loan đã đưa ra các biện pháp hỗ trợ tài chính thiết thực. Người dân mua xe điện được hưởng trợ cấp từ 300 – 1.000 USD/xe máy điện mới; Trợ cấp đặc biệt nếu đổi xe xăng cũ lấy xe điện. Một số địa phương hỗ trợ thêm từ 50 – 200 USD tuỳ theo điều kiện thu nhập, vùng cư trú như ưu tiên người thu nhập thấp, cư dân vùng sâu vùng xa.
Bên cạnh đó, chính quyền Đài Loan cũng khuyến khích các doanh nghiệp lớn về sản xuất xe điện như Gogoro, Ionex (KYMCO) mở rộng nhanh chóng mạng lưới trạm sạc và trạm đổi pin. Tính đến đầu năm nay, có hơn 13.000 trạm đổi pin (GoStation) được lắp đặt khắp xứ Đài. Người dân chỉ cần chưa đầy 10 giây để đổi pin, không phải chờ sạc như trước.
GoStation không chỉ là một trạm đổi pin, mà là biểu tượng cho cách mà xứ Đài biến công nghệ thành giải pháp thực tế, phục vụ người dân, bảo vệ môi trường và thúc đẩy đổi mới giao thông.
Đến cuối năm 2024, gần 1 triệu xe máy điện đã lưu hành tại xứ Đài. Lượng khí thải giao thông giảm hơn 300.000 tấn CO2 mỗi năm nhờ chuyển đổi sang sử dụng xe điện. Tỷ lệ người chọn xe điện trong nhóm dưới 30 tuổi tăng mạnh.
Nhìn lại cuộc triển khai cách mạng giao thông xanh tại Đài Loan, có thể thấy thành công để vùng lãnh thổ này ‘phủ sóng’ xe điện chính là sự tổng hòa của nhiều yếu tố: Chính sách quyết liệt, nhất quán và có lộ trình rõ ràng. Sự hỗ trợ tài chính thiết thực (không chỉ giảm giá xe mà còn hỗ trợ vận hành). Phát triển hạ tầng tiện lợi, giúp người dân tiếp cận dễ dàng dù ở thành phố hay vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa. Vai trò của truyền thông thay đổi nhận thức xã hội, từ bắt buộc sang tự nguyện. Liên kết công – tư chặt chẽ để phát triển hệ sinh thái giao thông xanh.
Mô hình giao thông xanh của Đài Loan (Trung Quốc) có thể trở thành hình mẫu cho các khu vực đang phát triển, đặc biệt là những đô thị bị ô nhiễm không khí và có tỷ lệ sử dụng xe máy cao như tại Việt Nam, Thái Lan, Indonesia.
