Trong kỷ nguyên số hiện nay, sự lan truyền của thông tin sai lệch và tin giả đang trở thành một vấn đề cấp thiết trên quy mô toàn cầu. Tại Việt Nam, tình trạng thông tin sai sự thật lan truyền trên mạng xã hội đã trở thành một vấn đề đáng quan ngại. Gần đây, trên các nền tảng mạng xã hội phổ biến như Facebook, TikTok, YouTube, Zalo…, xuất hiện nhiều thông tin không chính xác, thậm chí là xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước. Những thông tin này không chỉ gây ra sự hoang mang trong dư luận mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh du lịch địa phương và hoạt động điều tra, xử lý của các cơ quan chức năng.
Một ví dụ điển hình là vụ tai nạn tàu Vịnh Xanh 58 trên vịnh Hạ Long. Ngay sau khi vụ việc xảy ra, trên mạng xã hội xuất hiện hàng loạt thông tin chưa được xác minh, chẳng hạn như: ‘Thuyền chở quá tải hơn 50 người’, ‘Có người nước ngoài thiệt mạng’, ‘Chậm cứu hộ do thiếu phương tiện’… Những thông tin này lan truyền với tốc độ nhanh chóng, khiến dư luận hoang mang và nhiều du khách lo ngại khi đến Hạ Long. Tuy nhiên, dựa trên thông tin chính thức từ các cơ quan chức năng, vụ việc xảy ra do thời tiết đột ngột chuyển biến xấu; thuyền không quá tải; và công tác cứu hộ được thực hiện kịp thời ngay sau đó.
Thực tế cho thấy, không ít người dùng mạng xã hội đã vô tình trở thành ‘nạn nhân’ hoặc ‘tiếp tay’ cho các thông tin bịa đặt khi chưa có kỹ năng nhận diện và kiểm chứng thông tin. Một cú nhấp chuột chia sẻ, một dòng bình luận thiếu suy nghĩ cũng có thể tiếp tay cho việc lan rộng của thông tin tiêu cực. Do đó, việc trang bị kỹ năng sử dụng mạng xã hội một cách thông minh và tỉnh táo; không chia sẻ, bình luận, tương tác với các bài viết có nội dung tiêu cực, bịa đặt hoặc chưa được kiểm chứng là rất quan trọng.
Chia sẻ về vấn đề này, chị Ma Thị Si ở bản Hồ Pên (xã Tả Lèng) cho biết: ‘Trên Facebook cá nhân, chỉ cần mở xem một nội dung nào đó thì ngay sau đó liên tục xuất hiện các bài viết tương tự. Để kiểm chứng thông tin, tôi thường xem lại bản tin thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam, các tờ báo chính thống như Nhân dân điện tử, Lao động, Báo và Phát thanh, Truyền hình Lai Châu.’ Chị Si cũng bày tỏ sự lo ngại về việc một số người chưa nắm rõ thông tin đã vội bình luận, phán xét, chia sẻ mà không nghĩ đến hậu quả nếu thông tin sai sự thật.
Không chỉ gây hoang mang dư luận, việc chia sẻ thông tin sai sự thật trên mạng xã hội còn có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Đã từng có không ít cá nhân bị lực lượng chức năng xử phạt hành chính, thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì hành vi phát tán tin giả, tin sai sự thật. Thời gian qua, Công an tỉnh Lai Châu đã ghi nhận một số trường hợp người dân đăng tải, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật trên không gian mạng, vi phạm các quy định về trách nhiệm sử dụng mạng xã hội.
Nhằm xây dựng môi trường mạng xã hội an toàn và lành mạnh, Công an tỉnh Lai Châu đề nghị người dân tuân thủ Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội; không vì bất cứ mục đích gì đăng tải, bình luận vào hùa, chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng, thông tin không rõ nguồn gốc gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến an ninh trật tự. Mỗi người dân chính là ‘một người gác cổng thông tin’. Chỉ khi cùng nhau nâng cao cảnh giác, nhận diện và xử lý đúng – sai trên mạng xã hội, mới có thể xây dựng môi trường mạng lành mạnh, tích cực, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và sự ổn định xã hội.
