Mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản đang trải qua giai đoạn đầy thách thức chưa từng có. Những chính sách gần đây của chính quyền Washington cùng với sự quyết đoán ngày càng tăng của Bắc Kinh đã đặt Tokyo vào một tình thế khó khăn. Nhật Bản hiện đang phải đối mặt với áp lực kinh tế đáng kể từ Washington, đặc biệt sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ áp thuế 25% đối với tất cả hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ từ ngày 1 tháng 8 tới. Thông báo này đã gây ra phản ứng dữ dội tại Tokyo, với Itsunori Onodera, một thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, thẳng thắn tuyên bố rằng nội dung của lá thư là “hoàn toàn không thể chấp nhận được” và bày tỏ sự “vô cùng phẫn nộ”.
Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực thương mại, Nhật Bản còn phải đối mặt với sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Trung Quốc đã điều động hai tàu sân bay mới đến Tây Thái Bình Dương, đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản và lần đầu tiên vượt qua “chuỗi đảo thứ hai” – tuyến phòng thủ quan trọng nối Nhật Bản với đảo Guam của Mỹ. Trước những động thái này, Nhật Bản đã chính thức lên tiếng phản đối và thông báo cho phép quân đội bắn hạ thiết bị bay không người lái của Trung Quốc nếu chúng xâm phạm không phận quốc gia.
Mỹ cũng đã yêu cầu Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng lên 3,5% GDP, và thậm chí sau đó là 5%, trong khi Nhật Bản hiện chỉ chi khoảng 1,6%. Yêu cầu này đã gây ra sự báo động ở Tokyo và được xem là một thách thức khó khăn mà Nhật Bản phải đối mặt. Trong bối cảnh đó, Nhật Bản đang nỗ lực xây dựng quan hệ với các nước bạn bè như Australia, Ấn Độ, Philippines và Hàn Quốc, đồng thời tăng cường đầu tư vào công nghệ mới nổi, khả năng phục hồi mạng và an ninh vũ trụ.
Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đang đối mặt với cuộc bầu cử thượng viện vào ngày 20 tháng 7 trong bối cảnh sự không hài lòng của người dân về lạm phát và thất nghiệp gia tăng. Các cuộc thăm dò dự đoán đảng LDP của ông sẽ mất thế đa số tại Thượng viện, điều này có thể đẩy nước này vào một cuộc khủng hoảng điều hành kéo dài.
Nhật Bản hiện đang ở một tình thế khó khăn khi phải cân bằng mối quan hệ với Mỹ và Trung Quốc, đồng thời xử lý những thách thức nội bộ về kinh tế và quốc phòng. Sự thành công của Tokyo trong việc xây dựng mối quan hệ với các nước khác và tăng cường năng lực quốc phòng sẽ là yếu tố quan trọng trong việc xác định tương lai của mối quan hệ đồng minh Mỹ – Nhật và ổn định khu vực.
